اثرات محلول‌پاشی اسید هیومیک، ویتاسپرین و سولفات روی بر عملکرد و محتوی کلروفیل گندم دیم در شرایط آب و هوایی استان کردستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد آگروتکنولوژی، گروه تولید و ژنتیک گیاهی ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

3 گروه تولید و ژنتیک گیاهی ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

چکیده

مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات محلول‌پاشی ترکیبات آلی و معدنی مختلف بر خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد گندم دیم (رقم آذر 2) در اراضی دیم شهر زرینه در20 کیلومتری شهرستان دیواندره واقع در استان کردستان در سال‌های زراعی 98-1397 و 99-1398 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 8 تیمار در 4 تکرار انجام شد. تیمار‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل، شاهد (بدون محلول‌پاشی)، محلول‌پاشی ویتاسپرین (با غلظت 1 در هزار)، محلول‌پاشی اسید هیومیک (با غلظت 1 در هزار)، محلول‌پاشی سولفات روی (با غلظت 3 در هزار)، محلول‌پاشی ویتاسپرین+اسید هیومیک، محلول‌پاشی ویتاسپرین+سولفات روی، محلول‌پاشی اسید هیومیک+سولفات روی و محلول‌پاشی اسید هیومیک+سولفات روی+ویتاسپرین بودند که در دو مرحله طویل شدن ساقه‌ها و ظهور سنبله اعمال شدند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که اثرات برهم-کنش سال×محلول‌پاشی بر عملکرد دانه معنی‌دار بود. مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد که محلول‌پاشی ویتاسپرین+سولفات روی در هر دو سال زراعی باعث افزایش معنی‌دار عملکرد دانه شد به‌طوری که در سال زراعی 98-97، عملکرد دانه را از 93/125 گرم بر متر مربع به 62/143 گرم بر متر مربع (04/14 درصد افزایش) و در سال زراعی 99-98، عملکرد دانه را از 72/120 گرم بر متر مربع به 40/153 گرم بر متر مربع (07/27 درصد افزایش) بهبود بخشید. از دلایل افزایش عملکرد در اثر محلول‌پاشی ویتاسپرین+سولفات روی می‌توان به بهبود محتوای کلروفیل، افزایش تعداد سنبله در واحد سطح، افزایش عملکرد بیولوژیک و افزایش وزن هزار دانه اشاره کرد. بنابراین می‌توان محلول‌پاشی ویتاسپرین + سولفات روی را جهت بهبود عملکرد دانه در گندم دیم پیشنهاد کرد.

کلیدواژه‌ها


Afzal, I., Akram, M.W., Rehman, H.U., Rashid, S., and Basra, S.M.A. 2020. Moringa leaf and sorghum water extracts and salicylic acid to alleviate impacts of heat stress in wheat. South African Journal of Botany, 129: 169-174.‏doi:https://doi.org/10.1016/j.sajb.2019.04.009
Amin, A.A., Rashad, E.S.M., and Gharib, F.A. 2012. Changes in morphological, physiological and reproductive characters of wheat plants as affected by foliar application with salicylic acid and ascorbic acid. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 2(2): 252-261.‏ doi:http://ajbasweb.com/old/ajbas/2008/252-261.pdf
Aziz, A., Akram, N.A., and Ashraf, M. 2018. Influence of natural and synthetic vitamin C (ascorbic acid) on primary and secondary metabolites and associated metabolism in quinoa (Chenopodium quinoa.) plants under water deficit regimes. Journal of Plant Physiology and Biochemistry, 123: 192-203.‏doi: https://doi.org/10.1016/j.plaphy.2017.12.004
Bahrani, A. 2015. Effect of some micro and macro nutrients on seed yield and oil content of rapeseed (Brassica napus L.). International Journal of Chemical, Environmental and Biological Sciences, 3(1): 71-74.‏doi: https://www.researchgate.net/publication/276236130
Cakmak, I., Marschner, H., andBangerth, F. 1989.Effect of zinc nutritional status on growth, protein metabolism and levels of indole-3-acetic acid and other phytohormones in bean (Phaseolus vulgaris L.). Journal of Experimental Botany, 40(3): 405-412.‏doi: https://www.jstor.org/stable/23692292
Dolatabadi, A., MasoudSinaki, J., Abbaspour, H., and Ebadi, A.2014.Effect of manure and foliar application of humic acid on morphological and physiological traits of wheat. Journal of Plant Ecophysiology, 6(17):28-38(In Persian with English Summary).
Doolette, C.L., Read, T.L., Li, C., Scheckel, K.G., Donner, E., Kopittke, P.M., and Lombi, E. 2018. Foliar application of zinc sulphate and zinc EDTA to wheat leaves: differences in mobility, distribution, and speciation. Journal of Experimental Botany, 69(18): 4469-4481.‏doi: https://doi.org/10.1093/jxb/ery236
Hafez, E.M., and Gharib, H.S. 2016. Effect of exogenous application of ascorbic acid on physiological and biochemical characteristics of wheat under water stress. International Journal of plant production, 10(4): 579-596.‏doi: https://www.researchgate.net/profile/Emad-Hafez/publication/306202316
Hayat, Q., Hayat, S., Irfan, M., and Ahmad, A. 2010. Effect of exogenous salicylic acid under changing environment: a review. Journal of Environmental and experimental botany, 68(1): 14-25.‏ doi: https://doi.org/10.1016/j.envexpbot.2009.08.005
Emam, Y., and JahaniDoghezloo, M. 2017. Effect of salicylic acid and brassinosteroid on alleviation of water stress in two wheat cultivars. Journal of Crop Production and Processing, 7(1): 127-139‏ (In Persian with English Summary).doi: https://jcpp.iut.ac.ir/article-1-2351-fa.html
Eskandari, I., and Roustaei, M. 2007. Determination of appropriate seeding depth for bread wheat genotypes in cold drylands area of maragheh. Iranian journal of seed and plant, 23 (3): 357-371 (In Persian).doi: https://www.sid.ir/paper/20554/fa
Karim, M.R., Zhang, Y.Q., Zhao, R.R., Chen, X.P., Zhang, F.S., and Zou, C.Q. 2012. Alleviation of drought stress in winter wheat by late foliar application of zinc, boron, and manganese. Journal of Plant Nutrition and Soil Science, 175(1): 142-151.‏doi:https://doi.org/10.1002/jpln.201100141
Keshavarz, A., Esfandiyaripour, E.M., Tavazo, M., Ahmadifar, M., and Khanchi, M. 2016. Wheat seed multiplication and supplying program. Agricultural Extension and Education Publications, Iran(In Persian).doi: http://fipak.areeo.ac.ir/site/catalogue/18824144
Lichtenthaler, H.K., and Buschmann, C. 2001. Chlorophylls and carotenoids: measurement and characterization by UV‐VIS spectroscopy. Journal of Current protocols in food analytical chemistry, 1(1): F4-3.‏doi: https://doi.org/10.1002/0471142913.faf0403s01
Liu, Y.M., Liu, D.Y., Zhao, Q.Y., Zhang, W., Chen, X.X., Xu, S.J., andZou, C.Q. 2020. Zinc fractions in soils and uptake in winter wheat as affected by repeated applications of zinc fertilizer. Journal of Soil and Tillage Research, 200: 104612.‏doi:https://doi.org/10.1016/j.still.2020.104612
Loutfy, N., El-Tayeb, M.A., Hassanen, A.M., Moustafa, M.F., Sakuma, Y., and Inouhe, M. 2012. Changes in the water status and osmotic solute contents in response to drought and salicylic acid treatments in four different cultivars of wheat (Triticumaestivum). Journal of plant research, 125(1): 173-184.‏doi:https://link.springer.com/article/10.1007/s10265-011-0419-9
Manarifard, M., and Sepehri, A. 2015. Effect of seed priming and foliar application of zinc on yield and yield components of two wheat cultivars. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 22(4): 151-165.‏doi: https://www.magiran.com/paper/1142006
Malakouti, M., andNafisi, M. 1997. Fertilizer consumption in faryab and rainfed fields. TarbiatModares University Publications, Iran.
Manal, F.M., Thalooth, A.T., Amal, G.A., Magda, H.M., and Elewa, T.A. 2016. Evaluation of the effect of chemical fertilizer and humic acid on yield and yield components of wheat plants (Triticumaestivum) grown under newly reclaimed sandy soil. International Journal of ChemTech Research, 9(8): 154-61.‏doi:https://sphinxsai.com/2016/ch_vol9_no8/1/(154-161)V9N8CT.pdf
Melash, A.A., Mengistu, D.K., Aberra, D.A., and Tsegay, A. 2019. The influence of seeding rate and micronutrients foliar application on grain yield and quality traits and micronutrients of durum wheat. Journal of Cereal Science, 85: 221-227.‏ doi: https://doi.org/10.1016/j.jcs.2018.08.005
Noulas, C., Tziouvalekas, M., and Karyotis, T. 2018. Zinc in soils, water and food crops. Journal of Trace Elements in Medicine and Biology, 49: 252-260.‏ doi: https://doi.org/10.1016/j.jtemb.2018.02.009
Seadh, S.E., El-Abady, M.I., El-Ghamry, A.M., and Farouk, S. 2009. Influence of micronutrients foliar application and nitrogen fertilization on wheat yield and quality of grain and seed. Journal of Biological Sciences, 9(8): 851-858.‏doi: https://scialert.net/fulltext/?doi=jbs.2009.851.858
Shao, H.B., Chu, L.Y., Lu, Z.H., and Kang, C.M. 2008. Primary antioxidant free radical scavenging and redox signaling pathways in higher plant cells. International Journal of Biological Sciences, 4(1): 8.‏doi: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2140154/
Soylur, S., Sade, B., Topal, A., Akgun, N., and Gezgin, S. 2005.Responses of irrigated durum and bread wheat cultivars to boron application in a low boron calcareous soil. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 29(4): 275-286. doi: https://journals.tubitak.gov.tr/cgi/viewcontent.cgi?article=2112&context=agriculture
Soofi, l. 2014.The effects of foliar application of zinc sulfate and humic acid on yield, yield components and grain quality of Sardari wheat ecotypes. M. Sc. Dissertation, Faculty of Agriculture,Kurdistan University of Sanandaj, Iran(In Persian with English Summary).
Tourfi, F., and Shokuhfar, A. 2019. Effect of humic acid on yield, yield components and physiological parameters of wheat in deficit irrigation conditions. Journal of Plant Production Science, 9 (2): 121-132 (In Persian with English Summary).doi: https://jpps.shoushtar.iau.ir/article_669602.html?lang=en
Teimoori, N., Heidari, G.R., Hosseinpanahi, F., Siosemarde, A., and Sohrabi, Y. 2018.Response of physiological characteristics of sardary wheat ecotypes to foliarapplication of humic acid before and after flowering in dryland conditions. Journal of Wheat Research, 1(1): 3-12(In Persian with English Summary). doi: https://www.sid.ir/paper/390565/fa
Wu, C., Dun, Y., Zhang, Z., Li, M., and Wu, G. 2020. Foliar application of selenium and zinc to alleviate wheat (Triticumaestivum L.) cadmium toxicity and uptake from cadmium-contaminated soil. Journal of Ecotoxicology and environmental safety, 190: 110091.‏doi: https://doi.org/10.1016/j.ecoenv.2019.110091
Zoz, T., Steiner, F., Fey, R., Castagnara, D.D., and Seidel, E.P. 2012. Response of wheat to foliar application of zinc. Journal of Ciencia Rural, 42(5): 784-787.‏doi: https://www.researchgate.net/publication/262467958