بررسی تاریخ کاشت‌های مختلف بر عملکرد کمی و کیفی چهار رقم کلزا (Brassica napus. L) در جیرفت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد رشته اگرواکولوژی دانشگاه جیرفت

2 گروه زراعت دانشده کشاورزی دانشگاه جیرفت, ایران

3 استادیار گروه زراعت، دانشگاه جیرفت

4 استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه جیرفت

چکیده

به‌منظور بررسی و تعیین بهترین تاریخ کاشت و رقم کلزا، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ی پژوهشی دانشگاه جیرفت در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. شش تاریخ‌ کاشت 10 و 24 آبان‌‌، 8 و 22 آذر، 6 و 20 دی به‌عنوان عامل اصلی و چهار رقم کلزا هایولا 50، آگامکس، تراپر و دلگان به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. صفات تعداد غلاف در بوته، وزن غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، طول غلاف، وزن هزار دانه، عملکرد زیست‌توده، عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد پروتئین و عملکرد روغن دانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد تاریخ کاشت بر تمامی صفات مورد مطالعه اثر معنی‌داری داشت. نتایج تأثیر رقم حاکی از آن بود که ارقام مورد بررسی به‌جز شاخص برداشت از لحاظ سایر صفات مورد بررسی با یکدیگر اختلاف معنی‌داری داشتند. اثر متقابل تاریخ کاشت در رقم به‌استثنای صفت طول غلاف و شاخص برداشت بر سایر صفت موردبررسی معنی‌دار بود. بیشترین تعداد غلاف در بوته (44/52 عدد)، تعداد دانه در غلاف (96/30 عدد)، عملکرد دانه (3/1613 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد پروتئین (34/234 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (68/826 کیلوگرم در هکتار) از تاریخ کاشت 8 آذر و رقم‌ آگامکس حاصل شدکه در مقایسه با ارقام تراپر، هایولا 50 و دلگان بترتیب 28/12، 45/19 و 44/28 درصد افزایش عملکرد دانه داشت. با توجه به نتایج حاصل در شرایط اقلیمی منطقه جیرفت رقم آگامکس در تاریخ کاشت نیمه اول آذر ماه پیشنهاد می شود.

کلیدواژه‌ها


Abuzeid, A. E., and Wilcokson, S. J. 1989. Effect of sowing date, plant density and year on growth and yield of Brussels sprouts (Brassica oleracea L.). Journal of Agricultural Science Cambridge, 112: 359-375.
Adamsen, F. J., and Coffelt, T. A. 2005. Planting date effects on flowering, seed
yield and oil content of rape and crambe cultivars. Industerial Crops Production, 21: 293–307.
Amiri Ghant Saman, Z., Amirinejad, M.,  Parsa Motlagh, B.,  and Soleimani, A. 2020. Comparison of the effect of different planting dates on oil and protein yield and some growth indicators in four cultivars of rapeseed (Brassica napus L.) in Jiroft region. 16th National Iranian Crop Science Congress. January 25-27, 2020. Mollasani, Ahvaz, Khuzestan-Iran.
Askari, A., and Moradi-Dalini, A. 2005. Evaluation of yield, yield component and vegetative characters of oilrapeseed cultivars in different sowing dates in Haji Abad, Hormozgan. Plant Seed Journal, 23: 419- 430.
AOCS. 1993. Official methods and recommended practices. The American Oil Chemists Society Champaign.
Azimi, J., Ghasemi, M., Khatami, A., and Hanifi, M.  2012. Effect of planting date and plant density on morphological traits and yield of four varieties of canola (Brassica napus L.) in Astara region. Life Science Journal, 9(4): 4120- 4124.
Bouttier, C., and Morgan, D. G. 1991. Determination of seed number per pod in oilseed rape. Proceeding GCIRC Congr 701-707.
Coffelt, T.A., and Adamsen, F. J. 2005. Planting date effects on flowering seed yield, and oil content of rape and crambe cultivars. CAB Abstracts. Industrial Crops and Products, 2(3): 293-307.
Ehshamami, S., Tharani, A., and Samadi, B. 2012. Effect of planting date on the physiology of performance in different rapeseed cultivars. Process and Function Plant 1(1): 71-87. (In Persian with English abstract).
Ehshamami, S., Tharani, A., and Samadi, B. 2016. Effect of planting date on some phenological, morphological, yield and yield components of five rapeseed cultivars. Agriculture (Research and Development) 109: 111-120. (In Persian with English abstract).
Emami, A. 1996. Methods of plant analysis. Journal of Research Organization and Education and Agricultural Extension. 982: 11-28.
Falahaki, M. H., Yadavi, A. R., Movahedi Dehnavi, M., and Balochi, H. R. 2011. Oilseed, protein and seed yield of rapeseed cultivars in different planting dates in Yasouj area. Production of Crops 4(2): 222-207. (In Persian with English abstract).
Fanayi, H. R., Kaykha, G.H., Davtalab, N., and Sarawani, F. 2015. Evaluation of yield and yield components of rapeseed (Brassica oleracea L.) genotypes in response to late planting. Agriculture (Research and Development) 108: 65-73. (In Persian with English abstract).
Fanayi, H. R., Galavi, M., Ghanbari Bongar, A., Solouki, M., and Naruoei-Rad,
M. R. 2008. Effect of planting date and seeding rate on grain yield and yield
components in two rapeseed (Brassica napus L.) cultivars under Sistan
conditions. Iranian Journal Crop Science 10(2): 15-30. (In Persian with English abstract).
FAO. 2017. Stat Database: http://faostat.fao.org/site/567/DesktopDefaulate.aspx/.Accessed 14 May 2010.
Faraji, A., and Esmaeil Asadi, M. 2009. Applied Principles of Oil Seeds Cultivation. Iranian Agricultural Sciences Publications, 84 p. (In Persian with English abstract).
Hashm, J. J., and Jalal Mahmood, B. 2016. Effect of Sowing dates, rates and their interactions on yield and quality of rapeseed (Brassica napus L.) genotypes. 2nd scientific agricultural conference /Univesity of Duhok, Volume: Special Issue /JDU, p. 1-13.
Kalantar Ahmadi, S. A., Ebadi, A., and Syadat, S. A. 2014. Response of rapeseed cultivars to change sowing date in northern Khuzestan. Production and Processing of Crops and Gardens, 14: 131-123. (In Persian with English abstract).
Khajehpour. H. R. 2012. Fundamentals and foundations of Agriculture. Jahad University Press. Isfahan University of Technology. 398 p.
Khosravi-Manesh, R. 2007. Investigation of sowing date effect on yield and agronomical traits of Canola cultivars in Damavand cold region. Msc Thesis of agronomy. University of Tehran, Abureyhan Campus. 132 p. (In Persian with English abstract).
Koocheki, A. R., and Khajeh Hosseini, M. 2008. Modern Agronomy. Jehad-e university of Mashhad press.
Mahler, K. A., and Auld, D. L. 1991. Effect of population and environment on yield and quality of winter rapeseed in the U.S.A. In: Proceedings of International Canola Conference, Sasckatoon. Canada.
Mohagheghin, A., and Aboutalebian, M. A. 2014. Study of Sowing Date and Seed Priming Effect on Seed Yield, Its Components and Some of Agronomic and Qualitative Properties of Two Spring Canola Cultivars in Hamedan. Iranian Journal of Field Crops Research,12( 3): 516-525. (In Persian with English abstract).
Mustafavirad, M., Shariati, F., and Mostafavirad, S. 2012. Effect of planting date on quantitative and qualitative yield of four rapeseed cultivars compatible with cold regions in Arak. Production of Crops, 5(2): 159-167. (In Persian with English abstract).
Robertson, M. J., Holland, J. F., and Bambach, R. 2004. Response of canola and
Indian mustard to sowing date in the grain belt of north-eastern Australia. Ustralian Journal of Experimental Agriculture, 44: 43-52.
Saberi, M. H., and Arazmjo, A. 2015. Effect of planting date on yield and some agronomic traits of five rapeseed cultivars in Birjand. Predatory research 7(1): 1-9.
Scarisbrick, D. H., Daniels, R. W., and Alcock, M. 1981. The effect of sowing date on the yield and yield components of spring oil-seed rape. Journal Agriculture Science, 97: 189-195.
Sharafizadeh, M., Enayat Gholizadeh, M. R., Aryannia, N., and Razaz, M. 2012. Effect of planting date and planting pattern on quality and quantity yield of canola hybrid seed (Hayola 401). Advances in Environmental Biology, 6(7): 2184-2189.
Shirani Rad, A.M., Alizadeh, B., Amiri Oghan, H., and Rahman Poor, S. 2019. Technical instructions for the production of rapeseed in different climates of the country. Organization of Seed and Seed Improvement Research Institute. (In Persian).
Tahmasebi, G.H.R., Asyadat, S., Pourshaabidi, M., and  Naseri, R.  2012. Effect of planting dates on grain yield and vegetative traits of rapeseed cultivars in Ilam region. Ecophysiology of Crops, 7(3): 241-258. (In Persian with English abstract).