امکانسنجی تولید کینوا در شرایط اقلیمی خراسان جنوبی تحت تأثیر تاریخ و تراکم کاشت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند

2 عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند

چکیده

معرفی گیاهان جدید سازگار با اکوسیستم‌های تحت تنش یکی از روش‌های مفید جهت تولید پایدار محصولات زراعی در جهت تأمین امنیت غذایی می‌باشد. بر این اساس امکان‌سنجی تولید کینوا (Chenopodium quinoa Willd) به عنوان یک شبه‌غلة مقاوم به شوری و خشکی دارای اهمیت است. در این تحقیق اثرات زمان (15 اردیبهشت، 15 خرداد و 15 تیرماه) و تراکم کاشت (15، 30، 45 و 60 بوته در مترمربع) بر رشد رویشی و زایشی گیاه کینوا، بصورت آزمایش فاکتوریل بر مبنای طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط اقلیمی بیرجند در سال 1396 بررسی شد. اثرات سادة تاریخ و تراکم کاشت و نیز اثر متقابل عوامل آزمایشی بر بیشتر صفات مورد مطالعه شامل وزن خشک بوته، تعداد شاخة جانبی در گیاه، عملکرد بیولوژیک، تعداد خوشه (پانیکول) در گیاه، طول و وزن خوشه، تعداد دانه در گیاه و عملکرد دانه معنی‌دار بود. با افزایش تراکم گیاهی به 60 بوته در مترمربع و کاشت گیاه در تیرماه، وزن خشک تک‌بوته کاهش پیدا کرد. در اثر افزایش تراکم کشت از 15 به 60 بوته و حرکت از کشت بهاره (اردیبهشت) به کشت تابستانه (تیر)، تعداد خوشه در هر بوته به-ترتیب 19 و 75 درصد کاهش یافت؛ که این کاهش از طریق افزایش نسبیِ تعداد خوشه‌چه در هر خوشه تاحدودی تعدیل شد. بیشترین تعداد دانه در گیاه (806 دانه) در تراکم 15 بوته در مترمربع و تاریخ کاشت اردیبشهت‌ماه حاصل شد. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به-ترتیب از تیمارهای کاشت گیاه در اردیبشهت‌ماه با تراکم 45 بوته (380 کیلوگرم در هکتار که

کلیدواژه‌ها


Bagheri, M. 2018. Quinoa cultivation. Ministry of Agriculture Press. Tehran, Iran. (In Persian).
Behdani, M.A., Fallahi, H.R., and Aghhavani-Shajari, M. 2015. Future crops. University of Birjand Press. (In Persian).
Bhargava, A., Shukla, S., and Ohri, D. 2007. Effect of sowing dates and row spacing's on yield and quality components of quinoa (Chenapodium quinoa) leaves. Indian Journal of Agricultural Sciences, 77(11), 748-751.
Contreras-Jiméneza, B., Torres-Vargas, O.L., and Rodríguez-García, M.E. 2019. Physicochemical characterization of quinoa (Chenopodium quinoa) flour and isolated starch. Food Chemistry, 298: 1-7.
Fallahi, H.R., Ghorbani, M., Samadzadeh, A.R., Aghhavani-Shajari, M., and Asadian, A.H. 2016. Influence of arbuscular mycorrhizal inoculation and humic acid application on growth and yield of Roselle (Hibiscus sabdariffa L.) and its mycorrhizal colonization index under deficit irrigation. International Journal of Horticultural Science and Technology, 3(2), 113-128.
Fallahi, H.R., Ghorbani, M., Aghhavani-Shajari, M., Asadian, A.H., and Samadzadeh, A.R. 2017. Effects of mycorrhizal inoculation and humic acid on growth and yield of Roselle and mycorrhizal symbiosis indices under drought stress condition. Final Report of Research Project, University of Birjand, Iran. (In Persian with English Summary).
Geerts, S., Raes, D., Garcia, M., Vacher, J., Mamani, R., Mendoza, J., Huanca, R., Morales, B., Miranda, R., Cusicanqui, J., and Taboada, C. 2008. Introducing deficit irrigation to stabilize yields of quinoa (Chenopodium quinoa Willd.). European Journal of Agronomy, 28: 427-436.
Hassanzadeh-Khankahdani, H., Shaker-Dagah, G.A., and Darjani, F. 2013. Determine the best planting date for quinoa in the South coastline of Iran. 1st Symposium on New Discussion in Horticultural Science. Jahrom, Iran. 19-20 November. (In Persian).
Hirich, A., Choukr-Allah, R., and Jacobsen, S.E. 2014. Quinoa in Morocco - effect of sowing dates on development and yield. Journal of Agronomy and Crop Science, 14: 1-7.
Jacobsen, S.E., Jorgensen, I., and Stolen, O. 1994. Cultivation of quinoa (Chenopodium quinoa) under temperate climatic conditions in Denmark. Journal of Agricultural Science, 122: 47-52.
Jacobsen, S.E., Mujica, A., and Jensen, C.R. 2003. The resistance of quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) to adverse abiotic factors. Food Reviews International, 19: 99-109.
Jafari-Haghighi, B. 2009. A study on the relationship between grain yield and its components at suitable seed density in wheat cultivars (Triticum aestivum L.) using path analysis. Plant Ecophysiology, 1(2), 14-25. (In Persian with English Summary).
Jamali, S., Sharifan, H., Hezarjaribi, A., and Sepahvand, N.A. 2016. The effect of different levels of salinity on germination and growth indices of two cultivars of Quinoa. Journal of Water and Soil Resources Conservation, 6(1), 87-98. (In Persian with English Summary).
Jancurova, M., Minarovičova, L., and Dandar A. 2009. Quinoa - a review. Czech Journal of Food Science, 27: 71-79.
Lavini, A., Pulvento, C., Andria, R., Riccardi, M., Choukr-Allah, R., Belhabib, O., Yazar, A., Incekaya, C., Metin Sezen, S., Qadir, M., and Jacobsen, S.E. 2014. Quinoa’s potential in the mediterranean region. Journal of Agronomy and Crop Science, 200: 344-360.
Mamedi, A., Tavakkol Afshari, R., Sepahvand, N.A., and Oweyse, M. 2016. Evaluation of various temperatures on Quinoa plant seeds under salinity stress. Iranian Journal of Filed Crop Science, 46(4), 583-590. (In Persian with English Summary).
Mostafaei, M., Jami Al-Ahmadi, M., Salehi, M., and Shahidi, A. 2018. Effect of different irrigation and density levels on functional properties of quinoa plant. 1st National Congress on the new Opportunities for Production and Employment in Agriculture Sector of Eastern Iran. 14 Feb, Birjand, Iran, pp: 153. (In Persian with English Summary).
Nurse, R.E., Obeid, K., and Page, E.R. 2016. Optimal planting date, row width, and critical weed-free period for grain amaranth and quinoa grown in Ontario, Canada. Canadian Journal of Plant Science, 96: 360-366.
Risi, J., and Galwey, N.W. 1991. Effects of sowing date and sowing rate on plant development and grain yield of quinoa (Chenopodium quinoa) in a temperate environment. Journal of Agricultural Science, 117: 325-332.
Sajjad, A., Munir, H., Shakeel, E., Anjum, A., Tanveer, M., and Rehman, A. 2014. Growth and development of Chenopodium quinoa genotypes at different sowing dates. Journal of Agricultural Research, 52(4), 535-546.
Salehi, M., and Dehghani, F. 2017. Quinoa: Pseudo-cereals suitable for saline water. Agricultural Research, Education and Extension Organization. Amouzesh Keshavari Press. 32p. (In Persian).
Scanlin, L., and Lewis, K.A. 2017. Quinoa as a sustainable protein source: Production, nutrition, and processing. In: Sustainable Protein Sources (Eds: Nadathur, S., Wanasundara, J.P.D., Scanlin, L.). Elsevier Inc. pages: 223-238.
Seifati, S.E., Ramazanpour, S.S., Soltanloo, H., Salehi, M., and Sepahvand, N.A. 2015. Study on Some morphophenological traits related to yield and early maturity in Quinoa cultivars (Chenopodium quinoa, Wild.). Crop Production, 8(2), 153-169. (In Persian with English Summary).
Sepahvand, N.A., and Sheykh, F. 2012. Evaluation of compatibility of Quinoa new plant in Golestan province. National Conference on Natural Products and Medicinal Plants. Bojnoord, Iran. 4-5 October. (In Persian).
Sharifan, H., Mokhtari, P., and Hezarjaribi, A. 2013. The effect of super absorbent A200 on the infiltration parameters Kostiakov - Lewis equation in furrow irrigation. Journal of Water and Soil, 27(1), 205-212. (In Persian with English Summary).
Ruiz, K,B., Biondi, S., Oses, R., Acuña-Rodríguez, I.S., Antognoni, F., Martinez-Mosqueira, E.A., Coulibaly, A., Canahua-Murillo, A., Pinto, M., Zurita-Silva, A., Bazile, D., Jacobsen, S.E., and Molina-Montenegro, M.A. 2014. Quinoa biodiversity and sustainability for food security under climate change. A review. Agronomy for Sustainable Development, 34: 349-359.
Szilagyi, L., and Jornsgard, B. 2014. Preliminary agronomic evaluation of Chenopodium quinoa under climatic conditions of Romania. Agronomy, 14:339-343.
Tavousi, M., and Lotfali-Ayeneh, Gh.A. 2017. Quinoa cultivation and its related research results. Agricultural Research, Education and Extension Organization. Amouzesh Keshavari Press. 32p. (In Persian)