ﺑﺮرﺳﻲﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻓﻨﻮﻟﻮژﻳکی، ریختی و فیتوشیمی ژﻧﻮﺗﻴﭗ ﻫﺎی زیره سبز در شرایط آب و هوایی مشهد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان رضوی

2 ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت جنگل و مراتع کشور ، ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﺸﺎورزی، ﺗﻬﺮان، اﯾﺮان

3 ﺑﺨﺶ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت جنگل و مرتع ، ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت و آموزش ﮐﺸﺎورزی و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺘﺎن خراسان رضوی، ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﺸﺎورزی، مشهد، اﯾﺮان

چکیده

به منظور بررسی خصوصیات فنولوژیک، ریختی و فیتوشیمی اکوتیپ‌های زیره سبز ((Cuminum cyminum، آزمایشی با تعداد 24 اکوتیپ زیره سبز از نقاط مختلف کشور در قالـب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مشهد در سال زراعی 1395-1394 به اجرا درآمد. نمونه‌های بذرو تمام اکوتیپ ها ابتدا در گلخانه کشت و سپس به مزرعه منتقل و در شرایط آبیاری قطره‌ای و در قالب بلکوهای کامل تصادفی با سه تکرارکشت شدند. خصوصیات فنولوژیکی از مرحله ساقه رفتن، 50% گلدهی و رسیدگی فیزولوژیکی ثبت و نیز صفات ریخت شناسی شامل ارتفاع بوته، تعداد انشعابات و همجنین عملکرد و اجزاء عملکرد اندازه گیری شد.نتایج نشان داد تعداد چتر در بوته 5/15-7/8 عدد، تعداد چترک در چتر 4-3 عدد، دانه در چترک 23-13عدد، وزن هزار دانه 2/4-8/2 گرم، زیست توده هر گیاه 22-6 گرم، عملکرد دانه هرگیاه 8-2 گرم، درصد اسانس 11/3-99/0 و عملکرد اسانس 2/0-02/0 گرم در بین‌ اکوتیپ ها دارای تفاوت معنی داری(01/0p≤) می باشد. تجزیه رگرسیون چندگانه خطی نشان داد وزن بوته اولین صفتی بود که وارد مدل رگرسیونی شد و به تنهایی 51 % از تغییرات مربوط به عملکرد اسانس را توجیه نمود. تجزیه علیت نشان داد که صفت وزن بوته در درجه اول و سایر صفات تعداد چترک، تاج و پوشش و وزن هزار دانه بیشترین اثر مستقیم بر عملکرد اسانس گیاه داشت. برای دوری و یا نزدیکی اکسشن ها از تجزیه خوشه‌ای و تجزیه به مولفه های اصلی استفاده شد. دو مولفه اول در زیره سبز 71% از کل تغییرات متغییرها را توجیه نمود. ا

کلیدواژه‌ها


Afshar, A.K., Baghizadeh, A. and Mohammadi-Nejad, G. 2016. Evaluation of Relationships between Morphological Traits and Grain Yield in Cumin (Cuminum cyminum L.) under Normal and Drought Conditions. Journal of Crop Breeding, 18: 160-165.
Avatar R., Dashora S. L., Sharma R K. and M., S.M. 1991. Analysis of genetic divergence in cumin (Cuminum cyminum L.). The Indian Journal of Genetics and Plant Breeding, 51: 289-291.
Bahraminejad, A., Mohammadi-Nejad, G. and Abdul Khadir, M. 2011. Genetic Diversity Evaluation of Cumin (‘Cumin cyminum’L.) Based on Phenotypic Characteristics. Australian Journal of Crop Science, 5: 304.
Bahraminejad, A., Mohammadi-Nejad, G. and Mihdzar, A.K. 2011. Genetic Diversity Evaluation of Cumin (‘Cumin cyminum’ L.) Based on Phenotypic Characteristics. Australian Journal of Crop Science, 5: 304-310.
Bettaieb, I., Bourgou, S., Wannes, W.A., Hamrouni, I., Limam, F. and Marzouk, B. 2010. Essential oils, phenolics, and antioxidant activities of different parts of cumin (Cuminum cyminum L.). Journal of Agricultural and Food Chemistry, 58: 10410-10418.
Dalkani, M., Hassani, A. and Darvishzadeh, R. 2012. Determination of the genetic variation in Ajowan (Carum Copticum L.) populations using multivariate statistical techniques. Revista Ciência Agronômica, 43: 698-705.
Ehsanipour, A., Razmjoo, K. and Zeinali, H. 2013. Effect of nitrogen rates on yield, yield components and essential oil content of several fennel (Foeniculum vulgare Mill.) populatios. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 28(4): 579 - 593.
Fischer, R. and Maurer, R. 1978. Drought resistance in spring wheat cultivars. I. Grain yield responses. Australian Journal of Agricultural Research, 29: 897-912.
S. Astani. 2017. A study on correlation between morphological traits and path analysis of yield on some ajowan (Trachyspermum ammi L.). The first international and the third national Conference of Medical Herbs, Conventional Medicine and Organic Agriculture Hamadan Bonyad Hamayesh.
Gohari, A.R. and Saeidnia, S. 2011. A review on phytochemistry of Cuminum cyminum seeds and its standards from field to market. Pharmacognosy Journal, 3: 1-5.
Hajlaoui, H., Mighri, H., Noumi, E., Snoussi, M., Trabelsi, N., Ksouri, R., et al. 2010. Chemical composition and biological activities of Tunisian Cuminum cyminum L. essential oil: A high effectiveness against Vibrio spp. strains. Food and Chemical Toxicology, 48: 2186-2192.
Jafari, A.A. and Goudarzi, A. 2007. Genetic variation for yield and its relationships with quality and agronomic traits in 72 accessions of alfalfa (Medicago sativa L.). Iranian Journal of Rangeland and Forest Plant Breeding Genetic Research, 14 : 229 – 239
Jirovetz, L., Buchbauer, G., Stoyanova, A.S., Georgiev, E.V. and Damianova, S.T. 2005. Composition, quality control and antimicrobial activity of the essential oil of cumin (Cuminum cyminum L.) seeds from Bulgaria that had been stored for up to 36 years. International Journal of Food Science & Technology, 40: 305-310.
Kafi, M. 2006. Cumin (Cuminum cyminum): Production and ProcessingBoca Raton: CRC Press.
Kafi, M. and Keshmiri, E. 2011. stress Study of yield and yield components of Cuminium cyminum indigenous under conditions of salinity and drough. Journal of Horticultural Science 25: 327-334
Li, R. and Jiang, Z.T. 2004. Chemical composition of the essential oil of Cuminum cyminum L. from China. Flavour and Fragrance Journal, 19: 311-313.
Mirhaji, T., Sanadgol, A., Ghasemi, M. and Nouri, S. 2010. Application of Growth Degree-Days in determining phenological stages of four grass species in Homand Absard Research Station. Iranian Journal of Range and Desert Research, 17 (3):362-376.
Moghaddam, M. and Pirbalouti, A.G. 2017. Agro-morphological and phytochemical diversity of Iranian Cuminum cyminum accessions. Industrial Crops and Products 99: 205-213. doi:https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2017.02.003.
Mohammadi, S., Prasanna, B. and Singh, N. 2003. Sequential path model for determining interrelationships among grain yield and related characters in maize. Crop Science, 43: 1690-1697.
Niazian, M., Sadat Noori, S.A., Tohidfar, M. and Mortazavian, S.M.M. 2017. Essential Oil Yield and Agro-morphological Traits in Some Iranian Ecotypes of Ajowan (Carum copticum L.). Journal of Essential Oil Bearing Plants 20: 1151-1156. doi:10.1080/0972060X.2017.1326849.
Piepho, H.-P. 2000. A mixed-model approach to mapping quantitative trait loci in barley on the basis of multiple environment data. Genetics, 156: 2043-2050.
Qureshi, A.A. and Eswar, K.K. 2010. Phytochemical constituents and pharmacological activities of Trachyspermum ammi. Plant Archives, 10: 955-959.
Razavi, J.A.O.o.K. 2015. Statistical Pocketbook of Agricultural Region of Khorasan Razavi Province. Agriculture Organization of Khorasan Razavi,Mashhad. p. 159.
Rebey, I.B., Jabri-Karoui, I., Hamrouni-Sellami, I., Bourgou, S., Limam, F. and Marzouk, B. 2012. Effect of drought on the biochemical composition and antioxidant activities of cumin (Cuminum cyminum L.) seeds. Industrial Crops and Products, 36: 238-245.
Safaei, L., Zeinali, H. and Afiuni, D. 2011. Study of genetic variation of agronomic characteristics in Foeniculum vulgare Mill. genotypes. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 16 (31): 117 - 125.
Safarnejad, A., Abbasi, M. and Tabatabaei, S.M. 2011. Agronomical and Botanical Characteristics of Cuminum setifolium (Boiss.) Kos.-Pol. a Plant with Potentially Medicinal Applications. Notulae Scientia Biologicae, 3(1):30-35.
Shoorideh, H. 2008. Evaluation of some drought resistance criteria in cumin (Cuminum cyminum L.) landraces. Journal of the Korean Society of Crop Science, 33-33.
Soltani Howyzeh, M., Sadat Noori, S.A., Shariati J, V. and Niazian, M. 2018. Essential Oil Chemotype of Iranian Ajowan (Trachyspermum ammi L.). Journal of Essential Oil Bearing Plants, 21: 273-276.
Sowbhagya, H., Rao, B.S. and Krishnamurthy, N. 2008. Evaluation of size reduction and expansion on yield and quality of cumin (Cuminum cyminum) seed oil. Journal of food engineering 84: 595-600.
Zarezadeh, A., Mirvakili, S. and Arabzadeh, M. 2007. Survey on phenology and aeclimitization of medicinal plants species in Yazd province collection. Plant and Ecosystem, 9: 11-93.