اثر دور مختلف آبیاری بر توزیع مجدد ماده خشک و عملکرد دانه ژنوتیپ های برنج در شمال خوزستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای زراعت. باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران

2 مربی کشاورزی دانشگاه پیام نور، ایران

3 دانشگاه آزاد اسلامی،تبریز، ایران

4 استاد دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین

5 استادیار، عضو هیأت علمی بخش اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران.

6 استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

به منظور بررسی اثر رژیم‌های مختلف آبیاری بر مقدار، راندمان و سهم توزیج مجدد برگ، ساقه، پانیکول و کل ژنوتیپ-های برنج، آزمایشی به صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال (1393 و 1394) اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل، چهار رژیم آبیاری (1، 3، 5 و 7 روزه) و 12 ژنوتیپ برنج که به ترتیب در کرت‌های اصلی و فرعی قرار گرقتند بودند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد کلیه صفات مزبور در بین رژیم‌های مختلف آبیاری، ژنوتیپ و برهم‌کنش دوعامل دارای تفاوت معنی‌داری در سطح پنج درصد در صفت راندمان توزیع مجدد کل در بین رژیم‌های مختلف آبیاری و یک درصد برای سایر سطوح و صفات بودند و تنها در برهم‌کنش دوعامل رژیم-آبیاری و ژنوتیپ توزیع مجدد کل تفاوت معنی‌داری از لحاظ آماری مشاهده نشد. مقدار توزیع مجدد به غیر از برگ که از رژیم بیاری غرقاب به سمت تناوب سه روزه کاهش داشت سایر اندام‌ها و کل این روند تا افزایشی و سپس با افزایش فواصل آبیاری رو به کاهش، با توجه کاهش ماده خشک اندام‌ها، رفت. در راندمان توزیع مجدد نیز به غیر از برگ که از رژیم آبیاری غرقاب تا رژیم آبیاری با تناوب پنج روز روند کاهشی و سپس در تناوب آبیاری هفت روز افزایشی را طی کرد در راندمان توزیع مجدد ساقه و کل این روند حالت عکس داشت. در سهم توزیع مجدد نیز سهم برگ در رژیم آبیاری با تناوب سه روزه کاهش و پس از آن با افزایش و کاهش آبیاری افزایش یافت.

کلیدواژه‌ها


Abdola, A.A., and Zarea, M.J. 2015. Effect of Mycorrhiza and Root Endophytic Fungi under Flooded and Semi-Flooded Conditions on Grain Yield and Yield Components of Rice. Crop Production, 8 (1): 223-230. (in Persian with English abstract).
Carmelita, M., Albertoa, R., Wassmanna, R., Hiranob, T., Miyatac, A., Hatanob, R., Kumara, A., Padrea, A., and Amante, M. 2011. Comparisons of energy balance and evapotranspiration between flooded and aerobic rice fields in the Philippines. Agricultural Water Management, (98): 1417–1430.
Chogan, R. 2004. Corn breeding for drought tolerance and nitrogen from theory to practice (Translation). Publications of the Ministry of Agriculture, P: 96.
Dong, N.M., Brandt, K.K., Sørensen, J., Hung, N.N., Hach, C.V., Tan, P.S., and Dalsgaard, T. 2012. Effects of alternating wetting and drying versus continuous flooding on fertilizer nitrogen fate in rice fields in the Mekong Delta, Vietnam. Soil Biology of Biochemical, 47: 166–174.
Durand, M., Porcheron, B., Hennion, N., Maurousset, L., Lemoine, R., and pourtau, N. 2016. Water deficit enhances C export to the roots in Arabidopsis thaliana plants with contribution of sucrose transporters in both shoot and roots. Plant Physiology, 170 (1): 1460-1479.
Eradatmand asli, D., and Jamasabi, N. 2012. Effect of shading on remobilization of dry matter, yield and yield components of different rice varieties. Plants and ecosystems, 9 (34): 93-105. (in Persian with English abstract).
Ghasemi-Nasr, M., Karandish, F., Naft-Chali, A.D., and Mokhtasa-Bigdali, A. 2016. Effect of two periods of mid-season drainage on growth parameters of two rice varieties. Journal of Water Research in Agriculture, 29 (4): 419-431. (in Persian with English abstract).
Ghosh, B., and Chakma, N. 2015. Impacts of rice intensification system on two C. D. blocks of Barddhaman district, West Bengal. Current Science, 109 (2): 342-346.
Kage, H., M. Kochler and H. Stutzel. 2004. Root growth and dry matter partitioning of cauliflower under drought stress conditions: measurement and simulation. European Journal of Agronomy, 20: 379–394.
Kobata, T., Sugawara, S., and M.and-Takatu, S. 2000. Shading during the early grain filling period does not affect potential grain dry matter increase in rice. Agronomic Journal, 92: 411-417.
Lak, S.H., Siadat, S.A., Aenah-Band, A., Nor-Mohamadi, G.H., and Mosavi, S.H. 2006. The effects of irrigation, nitrogen and plant density on yield, yield components and remobilization of assimilates corn pellets in Khuzestan weather conditions. Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, 42 (1): 1-14. (in Persian with English abstract).
Limouchi, K., Siadat, S.A., Gilani, A. 2014. Effect of planting date on vegetative growth and yield of three rice cultivars in north regions of Khuzestan. Agronomic Research in Semi Desert Regions, 11(1): 51-63. (in Persian with English abstract).
Madah-Khaksar, A., Nadari, A., Aenah-Band, A., and Lak, S.H. 2013. Interaction of irrigation and water cuts on the redistribution of material storage, current photosynthesis and its relationship to corn yield. Journal of Crop Physiology, 22 (2): 53-68. (in Persian with English abstract).
Mohd-Zain, N.A., and Razi-Ismail, M. 2016. Effects of potassium rates and types on growth, leaf gas exchange andbiochemical changes in rice (Oryza sativa) planted under cyclic water stress. Agricultural Water Management, 164 (1): 83-90. (in Persian with English abstract).
Mosavy, S.A., Khaledian, M.R., Ashrafzadeh, A., and Shahinrokhsar. P. 2016. Effects of limited irrigation on yield and water productivity increasing of three soybean genotypes in Rasht region. Journal of water research agriculture, 29 (4): 433-446. (in Persian with English abstract).
Pandey, A., Kumar, A., Pandey, D.S., and Thongbam, P.D. 2014. Rice quality under water stress. Indian Journal of Advances in Plant Research. 1 (2): 23-26
Park, G.H., Kim, J.H., and Kim, K.M. 2014. QTL analysis of yield components in rice using a cheongcheong/nagdong doubled haploid genetic map. American Journal of Plant Sciences, 5: 1174-1180.
Pierre Saint, C., Peterson, C. J., Ross, A. S., Ohm, J. B., Verhoeven, M. C., Larson, M., and Hoefer, B. 2008. Winter wheat genotypes under different levels of nitrogen and water stress: Changes in grain protein composition. Journal of Cereal Sciences, 47 (3): 407-416.
Samonte-SO., P.B., Wilson, L.T., Mcclung, A.M., and Tarpley, L. 2001. Seasonal dynamics of nonstructural carbohydrate partitioning is in divers rice genotypes. Crop Sciences, 41: 902-909.
Sedaghat, N., Pirdashti, H., Asadi, R., and Mousavi-Taghani, Y. 2015. Effect of different irrigation methods on rice water productivity. Journal of Water Research in Agriculture, 28 (1): 1-9. (in Persian with English abstract).
Sinaki, J.M., Majidi Heravan, E., Shirani Rad, A. H., Noormohamadi, G., and Zarei, G. 2007. The effects of water deficit during growth stages of canola (Brassica napus L.). Journal of Agricultural Sciences, 2: 417-422.
Shanmugasundaram, B. 2015. Adoption of system of rice intensification under farmer participatory action research programme (FPARP). Indian Research Journal of Extension Education, 15 (1): 114-117.
Srayloo, M., Sabouri, H., and Dadras, A.R. 2015. Assessing genetic diversity of rice genotypes using microsatellite markers and their relationship with morphological characteristics of seedling stage under non- and drought-stress conditions. Cereal Research Communications, 5 (1): 1-15. (in Persian with English abstract).
Tan, X., Shao, D., Liu, H., Yang, F., Xiao, C., and Yang, H. 2013. Effects of alternate wetting and drying irrigation on percolation and nitrogen leaching in paddy fields. Paddy Water Environment, 11: 1–15.
Tarlera, S., Capurro, M.C., Irisarri, P., Scavino, A.F., Cantou, G., and Roel, C. 2015. Yield-scaled global warming potential of two irrigation management systems in a highly productive rice system. Scientia Agricola, 73 (1): 43-50.
Tavala, R., Aalami, A., Sabouri, H., and sabouri, A. 2015. Evaluation of haplotype and allelic diversity of SSR markers linked to major effect QTL on chromosome 9 controlling drought tolerance in rice. Cereal Research, 5 (1): 107-119.
Tosi, P., Atabaki, A., and Pirzadah, A. 2015. Effect of different nitrogen rates on current photosynthesis and dry matter remobilization of two cultivars of rapeseed. Crop Production and Processing, 17 (3): 97-108.
Tuong, T.P., Bouman, B.A.M., and Mortimer, M. 2005. More rice, less water integrated approaches for increasing water productivity in irrigated rice-based systems in Asia. Plant Production Sciences, 8: 231- 41.
Tuyen, D.D., and Prasad, D.T. 2008. Evaluating difference of yield trait among rice genotypes (Oryza sativa L.) under low moisture condition using candidate gene markers. Omonrice, 16: 24-33.
Wade, L.J., Mclaren, C. G., Quintana, L., Rajatasereekul, S., Sarawgi, A. K., Kumar, A., Ahmed, H.U., Singh, A.K., Rodriguez, R., Siopongco, J., and Sarkarung, S. 1999. Genotype by environment interactions across divers rainfed lowland rice environments. Field Crops Research, 64: 35-50.
Walton, G., Mendham, N., Robertson, M. and Potter, T. 1999. Phenology, physiology and agronomy of canola in Australia, In: Proceeding of 10th International Rapeseed Congress, Canberra, Australia, P: 9-14.
Wang, Z., Yang, J., Zhu, Q., zhang, z., lang, Y., and wang, X. 2001. Reasons for poor grain plum pnress in intersubspecifichy hybrid rice. (In Chinese, with English abstract) Acta Agronomica Sinica, 24 (6): 782-787.
Watanabe, Y., Nakamura, Y., and Ishii, R. 1997. Relationship between starch accumulation and activities of the related enzymes in the leaf sheath as temporary sink organ in rice (Oryza Sativa L.). Australian Journal of plant physiology, 24: 563-569.