بررسی اثر مقدار نیتروژن بر کارایی مصرف نیتروژن ارقام جو در شرایط مشهد و دامغان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان

2 گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

3 عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

4 عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به‌منظور بررسی اندازه گیری تأثیر سطوح نیتروژن بر تغییرات کارایی مصرف نیتروژن و عملکرد در ارقام قدیم و جدید جو آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مشهد و دامغان در سال زراعی 1394-1393 انجام شد. تیمارهای آزمایش از ترکیب سطوح مختلف عامل رقم (شامل 5 رقم جدید: فجر30، نصرت، بهرخ، یوسف، نیک و 5 رقم قدیم: ریحان، ارم، افضل، نیمروز، کارون) در سطوح مختلف عامل کود نیتروژنه (3 سطح کود نیتروژن شامل مصرف کود نرمال، 50 درصد کمتر و 50 درصد بیشتر از مقدار نیتروژن توصیه شده) بدست آمد. در این پژوهش صفات عملکرد دانه، کارایی مصرف نیتروژن، کارایی جذب نیتروژن، کارایی بهره وری نیتروژن، شاخص برداشت نیتروژن، نیتروژن بذر اندازه‌گیری شدند. تجزیه واریانس مرکب مشاهدات نشان داد که اثر کود نیتروژنه و رقم برای تمامی صفات مورد مطالعه کاملاً معنی‌دار می‌باشد، اثرمتقابل مکان در رقم برای صفات کارایی مصرف نیتروژن، کارایی بهره‌وری نیتروژن و عملکرد معنی دار و سایر اثرات متقابل معنی‌دار نشد. مقایسه میانگین نشان داد ارقام جدید کارایی مصرف نیتروژن و عملکرد بالاتری نسبت به ارقام قدیمی دارند. تمام صفات مورد مطالعه ارتباط مثبت و معنی‌داری با عملکرد دانه نشان دادند. با توجه به برتری ارقام جدید نسبت به ارقام قدیم از لحاظ عملکرد و کارایی مصرف نیتروژن در هر دو منطقه، استفاده از ارقام جدید برای کشت مطلوب‌تر است اما با توجه به عکس العمل متفاوت ارقام در مناطق مشهد و دامغان بایستی برای هر منطقه رقم پایدار انتخاب گردد.

کلیدواژه‌ها


AbdelGhani, H. A., Parzies, K., Ceccarelli, S., Grando, S., and Geiger, H. H. 2005. Estimation of quantitative genetic parameters for out crossing-related traits in barley. Crop Science, 45: 98-105. 
Anbessa, Y., Juskiw, P., Good, A., Nyachiro J., and Helm, J. 2009. Genetic variability in nitrogen use efficiency of spring barley. Crop Science, 49:1259–1269. 
Barati, V. H. Ghadiri, S. Zand-Parsa and N. Karimian. 2015. Nitrogen and water use efficiencies and yield response of barley cultivars under different irrigation and nitrogen regimes in a semi-arid Mediterranean climate. Agronomy and Soil Science, 61: 15–32. 
Beatty, P. H. Y. Anbessa, P. Juskiw, R. T. Carroll, J. Wang and A. G. Good. 2010. Nitrogen use efficiencies of spring barley grown under varying nitrogen conditions in the field and growth chamber. Annals of Botany, 105: 1171–1182. 
Campbell, C. A. F. Selles, R. P. Zentner and B. G. Mc Conkey. 1993. Available water and nitrogen effects on yield components and grain nitrogen of zero-till spring wheat. Agronomy Journal, 85:114–120. 
Chamani asghari, T. Mahmoodi, S. Rashedmohasel, M. H. and Zamani, Gh, R. 2010. Effect of competition on nitrogen absorb and use efficiency of wheat (Triticum aestivum L.) and wild oat (Avena fatua L. ) at vegetative growth stage. Electronic Journal of Crop Production, 3: 81-96. (In Persian with English Summary).
Cossani, C. Slafer, M. G. A. and Savin, R. 2012. Nitrogen and water use efficiencies of wheat and barley under a Mediterranean environment in Catalonia. Field Crops Research, 128:109–118. 
Dawson, J. C. Huggins, D. R. and Jones, S. S. 2008. Characterizing nitrogen use efficiency in natural and agricultural ecosystems to improve the performance of cereal crops in low-input and organic agriculture systems. Field Crops Research, 107: 89-101. 
Dordas, C. 2012. Variation in dry matter and nitrogen accumulation and remobilization in barley as affected by fertilization, cultivar, and source–sink relations. European Journal Agronomy, 37: 31– 42. 
FAO. 2015. http://faostat3. fao. org/download/Q/QC/E. 
Gabriella, A. Daneil, L. Calderini, F. and Slaffer, C. A. 2003. Genetic improvement of barley yield potential and physiological determinants in argentina (1944-1998. Springer Netherland. Agronomy Journal, 82: 325-334. 
Hassegawa, R. H., Fonseca, H. Fancelli, A. L., da Silva, V. N., Schammass, E. A. Reis, T. A. and Correˆa, B. 2008. Influence of macro-and micro nutrient fertilization on fungal contamination and fumonisin production in corn grains. Food Control, 19: 36-43. 
Hoseini, R. Galeshi, S. Soltani, A. Kalateh, M. and Zahed, M. 2013. Effect of nitrogen fertilizer on nitrogen use efficiency indexes in wheat variety (Triticum aestivum L.) Iranian Journal of Agronomy Researches, 11: 300-306. (In Persian).
Huggins, D. R and W. L. Pan. 1993. Nitrogen efficiency component analysis: an evaluation of cropping system differences in productivity. Agronomy Journal, 85: 898-905. 
Khodarahmi, M. Amini, A. and Bihamta, M. R. 2006. Study of trait correlation and grain yield path analysis in triticale. Iranian Journal of Agricultural Sciences, 37: 77-83. (In Persian).
Lapitan, N. L. Hess, V. A. Cooper, B. Botha, A. M. Badillo, D. Iyer, H. Menert, M. Close, T. Wright, L. Hanning, G. et al. 2009. Differentially expressed genes during malting and correlation with malting quality phenotypes in barley (Hordeum vulgare L. . Theoretical and Applied Genetics, 118: 937–952. 
Malakooti, M. J. and Gheibi, M. N. 2000. Determination of critical levels of nutrients in soil, plants and fruit in order to increase the yield and quality of strategic products. Agricultural education press. Karaj. (In Persian).
Marino, M. A. Mazzanti, A. Assuero, S. G. Gastal, F. Echeverria, H. E. and Andrade, F. 2004. Nitrogen dilution curves and nitrogen use efficiency during winter-spring growth of annual ryegrass. Agronomy Journal, 96: 601-607. 
Marschner, H. 2011. Mineral nutrition of higher plants. 3rd ed. London: Academic. 
Ministry of Agriculture Jihad (MAJ. 2013). Communications and information technology center. Available at Web site http://amar. maj. ir/Portal/Home/Default. aspx?CategoryID=117564e0-507c-4565-9659-fbabfb4acb9b. 
Montemurro, F. Maiorana, M. Ferri, D. and Convertini, G. 2006. Nitrogen indicators, uptake and utilization efficiency in a maize and barley rotation cropped at different levels and sources of N fertilization. Field Crops Research, 99: 114–124. 
Muurinen, S. J. Kleemola and P. Peltonen-Sainio. 2007. Accumulation and translocation of nitrogen in spring cereal cultivars differing in nitrogen use efficiency. Agronomy Journal, 99: 441-447. 
Ortiz, R. M. Nurminen, S. Madsen, O. A. Rognil and A. Bjornstad. 2002. Genetic gains in Nordic spring barley breeding over sixty years. Euphytica, 126: 283-289. 
Semenov, M. A. Jamieson, P. D. and Martre, P. 2007. Deconvoluting nitrogen use efficiency in wheat: A simulation study. European Journal of Agronomy, 26: 283-294. 
Sharpe, R. R. Harper, L. A. Giddens, J. E. and Langdale, G. W. 2001. Nitrogen use efficiency and nitrogen budget for conservation tilled wheat. Soil Science Society American Jouranal, 52: 1349 - 1398. 
Ullrich, S. 2011. Significance, adaptation, production and trade of barley. In: Ullrich S, editor. 
Van Sanford, D. A and MacKown, C. T. 1987. Cultivar differences in nitrogen remobilization during grain fill in soft red winter wheat. Crop Science, 27: 295–300. 
Wardlow, I. F. 1990. The control of carbon partitioning in plants. New Phytologist Journal, 116: 341-381. 
Zemenchik, R. A. and K. A. Albrecht. 2002. Nitrogen use efficiency and apparent nitrogen recovery of Kentucky bluegrass, smooth brome grass, and orchard grass. Agronomy Journal, 94: 421-428.