بررسی تاثیر سطوح مختلف تنش کم آبی بر خصوصیات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد ارقام سویا (Glycine max L.)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 احمد آئین- دانشیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب استان کرمان، ایران.

2 دانشجوی دکتری زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، ایران

3 دانشیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب استان کرمان، ایران

4 استادیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، جیرفت، ایران.

10.22092/aj.2025.365626.1674

چکیده

بررسی پاسخ ارقام مختلف به تنش کم آبی و انتخاب ارقام متحمل به این تنش می‌تواند کمک قابل توجهی به و بهبود عملکرد سویا در مناطق خشک و نیمه خشک کشور نماید. در همین راستا، این پژوهش با هدف بررسی تنش کم آبی (90 (شاهد)، 70 و 50 درصد ظرفیت زراعی) به عنوان عامل اصلی و پاسخ‌های رشدی و عملکردی ارقام مختلف سویا (504 دزفول، سحر، تلار، تکاور، زان و ساری) به‌عنوان عامل فرعی طی سال‌های زراعی 97-1396 و 98-1397 انجام شد. این آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 2 فاکتور تنش با 3 سطح، رقم با 6 سطح و 3 تکرار در 54 کرت آزمایشی در مرکز تحقیقات کشاورزی جیرفت پیاده شد. بررسی صفات نشان داد که اثر سال به ‌تنهایی بر هیچ یک از خصوصیات رشدی و عملکردی مورد مطالعه (به استثنای تعداد برگ و دانه در بوته) معنی‌دار نبود. همچنین اختلاف معنی‌داری از نظر خصوصیات رشدی و عملکردی بین ارقام مختلف سویا مشاهده شد. به‌طوری‌که رقم 504 دزفول از نظر خصوصیات رشدی و عملکردی نسبت به سایر ارقام برتر بود. تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه و عملکرد دانه در رقم 504 دزفول 91/52، 21/3، 06/170 عدد و 90/146 گرم و 01/3748 کیلوگرم بود. به‌طور کلی رقم 504 دزفول مقاوم‌ترین رقم نسبت به تنش خشکی شناسایی شد که استفاده از آن و پس از آن رقم سحر می‌تواند یک راهکار مدیریتی برای بهبود عملکرد سویا در مناطق خشک و نیمه خشک کشور باشد.

کلیدواژه‌ها