تاثیر آرایش کاشت و زمان آن بر عملکرد و اجزای عملکرد سیاهدانه در دو سال زراعی در استان گلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی و استادیار آموزشی بخش آموزش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج،گرگان،

2 گروه آموزشی منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و اموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، مشهد ایران

3 استادیار بخش تحقیقات گیاهان دارویی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

4 کارشناس ارشد گیاهان دارویی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و اجزاء عملکرد سیاه‌دانه، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان در دو سال زراعی1400-1398 اجرا شد. در این آزمایش چهار تاریخ کاشت (15 مهر، 15 آبان، 15 آذر و 15 دی ) به‌عنوان عامل اصلی و تراکم کاشت در چهار سطح (40، 80، 120 و 160 بوته در متر مربع) به‌عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد تاخیر در کاشت اثر معنی‌داری بر عملکرد و اجزای آن داشت به طوری‌که سبب کاهش معنی‌دار عملکرد دانه، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول و وزن هزار به‌ترتیب 64،40، 32 و 22 درصد گردید. همچنین صفات فوق با افزایش تراکم از 40 به 120 بوته در مترمربع روند افزایشی داشتند، ولی افزایش بیشتر تراکم از 120 به160 بوته در مترمربع،کاهش این صفات به‌غیر از ارتفاع بوته و عملکرد زیستی را در پی داشت. بیشترین عملکرد دانه (1455 کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت 15 آبان و تراکم 120 بوته در متر مربع حاصل شد که با تراکم 80 بوته در مترمربع به‌علت بالا بودن قدرت جبرانی سیاه‌دانه تفاوت معنی‌داری نداشتند. نتایج ضرایب همبستگی نشان داد که عملکرد دانه بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌داری را با تعداد شاخه جانبی (*89/0=r) و تعداد کپسول در بوته (**94/0=r) داشت. به‌طورکلی‌ به‌منظور رسیدن به عملکرد اقتصادی مطلوب در زراعت سیاه‌دانه در منطقه گرگان، کشت زودهنگام ( ترجیحا اواسط آبان) و تراکم80 بوته در مترمربع را می‌توان توصیه نمود.

کلیدواژه‌ها