بررسی صفات زراعی کلزای زمستانه در سیستم‌های کشت بذری و نشایی با تراکم‌های مختلف بوته در کشت تأخیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

2 گروه زراعت و باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه قرقیزی-ترکی ماناس، بیشکک، قرقیزستان

3 موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

4 مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

5 دانشجوی دکتری ژنتیک و به‌نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

چکیده

به منظور ارزیابی صفات زراعی کلزای زمستانه در سیستم‌های کشت بذری و نشایی با تراکم‌های مختلف بوته در شرایط کشت تأخیری، آزمایشی در منطقه کرج طی دو سال زراعی 99-1398 و 1400-1399 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. 13 تیمار آزمایشی شامل ترکیب عامل کشت نشایی ریشه پر و ریشه لخت در سه تراکم 20 ، 30 و 40 بوته در متر مربع با یک یا دو نشا در هر حفره و کشت بذری به صورت تأخیری در اوائل آبان ماه به عنوان شاهد بود. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که عملکرد دانه در کشت بذری به میزان 1973 کیلوگرم در هکتار بود و میانگین عملکرد دانه در تیمارهای کشت ریشه لخت و ریشه پر بین 686 تا 1142 کیلوگرم در هکتار بیشتر از کشت بذری بود که این کاهش عملکرد در شرایط کشت بذری به دلیل کاهش اجزای عملکرد بخصوص تعداد خورجین در بوته بود. نتایج این بررسی نشان داد که تیمارهای ریشه لخت و ریشه پر در مجموع دو سال آزمایشی تیمارهای ریشه لخت باعث کاهش معنی‌دار 3/7 درصدی روز تا آغاز گل‌دهی و افزایش 3/13 درصدی طول دوره گل‌دهی، 7/42 درصدی تعداد خورجین در بوته و ۱/17 درصدی عملکرد دانه شد. بیشترین عملکرد دانه در تیمار کشت نشای ریشه لخت با تراکم 40 بوته با یک نشاء در حفره به میزان 4395 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد که در ارتباط با طول دوره گل-دهی نسبتاً زیاد، برتری محسوس از نظر تعداد خورجین در بوته و وزن هزار دانه مناسب بود.

کلیدواژه‌ها


Amiri, M., Shirani Rad, A.H., Valadabadi, S.A., Daneshyan, J., and Zakerin, H.R. 2020. Evaluation of agronomic attributes of canola cultivars under different plant densities and application of humic acid. Journal of Crop Production and Processing, 9 (4): 83-95 (In Persian with English Summary).
Aram, S., Weisany, W., Daliri, M.S., and Mousavi Mirkalaie, S.A.A. 2021. Phenology, physiology, and fatty acid profile of canola (Brassica napus L.) under agronomic management practices (direct seeding and transplanting) and zinc foliar application. Journal of Soil Science and Plant Nutrition, 21: 1735-1744.
Behzadi, B., Balouchi, H.R., and Mazaheri, D. 2012. Effect of cultivar and plant density by change of row spacing on some of the quantitative and qualitative characteristics of canola (Brassica napus L.) In jiroft region. Applied field crops research (Pajouhesh & Sazandegi), 24(4 (93)), 104-111 (In Persian with English Summary).
Deng, J., Ran, J., Wang, Z., Fan, Z., Wang, G., Ji, M., Liu, J., Wang, Y., Liu, J., and Brown, J.H. 2012. Models and tests of optimal density and maximal yield for crop plants.  Proceedings of the National Academy of Sciences, 109 (39):15823-15828.
El-Sharayhi, R.E.A., El-Sayed, M.A.A., Taher, H.M.E. 2008. Effect of transplant age and some growth regulators on productivity of canola crop. Journal of Agricultural Science of Mansoura University, 33(8): 5497-5508.
Fanadzo, M., Chiduza, S., Mnkeni, P.N. 2009. Comparative response of direct seeded and transplanted maize to nitrogen fertilization at Zanyokwe irrigation scheme, Eastern Cape, South Africa. African Journal of Agricultural Research, 4(8): 689-694.
Habibi Asl, J., Azizi, A., Behbahani, L. 2021. Technical and Yield Evaluation of Mechanized Rapeseed Transplanting in Khuzestan. Agricultural Mechanization and Systems Research, 22(78): 73-88. 
Jabbari, H., Zareei Siahbidi, A., asadi, H., Shirani Rad, A.H., safavi fard, N., Valipour, M.B. 2022. Effect of seed planting and seedlings transplanting methods on agronomic traits of winter Oilseed rape under different times of transplanting in Karaj. Applied Field Crops Research, 35(1): 34-16 (In Persian with English Summary).
Lee, J.E., Kim, K.S., An, D.h., Cha, Y.L. 2021. Effects of transplanting and direct seeding on the growth and yield of Rapeseed (Brassica napus L.) during spring cultivation. Korean Journal of Crop Science, 66 (4): 419-427.
Maggioni, L., Von Bothmer, R., Poulsen, G., and Lipman, E. 2018. Domestication, diversity and use of Brassica oleracea L., based on ancient Greek and Latin texts. Genetic Resources and Crop Evolution, 65: 137-159.
Mokhtarpour, H., and Jabbari, H. 2023. Knowledge of rapeseed production in Iran (Chapter 16 - Transplanting basics). University Publication Center.
Momoh, E., and Zhou, W. 2001. Growth and yield responses to plant density and stage of transplanting in winter oilseed rape (Brassica napus L.). Journal of Agronomy and Crop Science, 186 (4): 253-259.
Mostafavi Rad, M., Nobahar, A., Gholami, M., Jahansaz, H., Akbarzadeh, E., and Adibi, S. 2020. Two Sowing and transplanting method effect on peanut (Arachis hypogea L.) growth as affected by different row distance in Rasht. Journal of Crop Production, 13(2): 117-130. 
Mottaghi, M., Mahrokh, A., and Seyedan, S.M. 2021. Effect of planting date and planting pattern on yield and quality of forage maize (Zea mays L.) in transplanting method. Iranian Journal of Crop Sciences, 23 (4): 341-356 (In Persian with English Summary).
Mousavi, S.J., Sam-Daliri, M., and Bagheri, H. 2011. Study of planting density on some agronomic traits of rapeseed three cultivar (Brassica napus L.). Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 5(12): 2625-2627.
Rabiee, M., Majedian, M., Kavoosi, M. 2021. Effects of tillage systems, planting method and nitrogen amounts on the yield of Rapeseed (Brassica napus L.) and some properties of soil in paddy field Conditions. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 31(1): 221-237. 
Rahnama, A., and Bakhshandeh, A.A. 2006. Effect of sowing dates and direct seeding and transplanting methods on agronomic characteristics and grain yield of canola under Ahvaz conditions. Iranian Society of Crops and Plant Breeding Sciences, 7 (4):324-336 (In Persian with English Summary).
Ren, Y., Zhu, J., Hussain, N., Ma, S., Ye, G., Zhang, D. and Hua, S. 2014. Seedling age and quality upon transplanting affect seed yield of canola (Brassica napus L.). Canadian Journal of Plant Science. 94: 1461-1469.
Safahani Langroodi, A., and Bagheri, M. 2017. Evaluation of sowing date and plant density on growth and seed yield of two canola (Brassica napus L.) cultivars in Gorgan's climatic condition. Journal of Plant production Sciences, 6(2): 59-70.
Safi, S.Z., Kamgar-Haghighi, A.A., Zand-Parsa, S., Emam, Y., and Honar, T. 2019. Evaluation of yield, actual crop evapotranspiration and water productivity of two canola cultivars as influenced by transplanting and seeding and deficit irrigation. International Journal of Plant Production, 13: 23-33.
Shahryari, A., Farhadian, H., and Mahmoudi, M. 2021. Investigating the factor structure of challenges and strategies of rapeseed production development (Studied Case: Alborz Province). Rural Development Strategies, 8(2): 133-150.
Shirani-Rad, A.H., Bitarafan, Z., Rahmani, F., Taherkhani, T., Moradi-Aghdam, A., and Nasresfahani, S. 2015. Effects of planting date on spring rapeseed (Brassica napus L.) cultivars under different irrigation regimes. Turkish Journal of Field Crops, 19 (2):153-157.
Wang, R., Wu, W., Cheng, X., and Peng, W. 2023. High plant density increases sunlight interception and yield of direct-seeded winter canola in China. Experimental Agriculture, 59, E2.
Zareei Siahbidi, A., Jabbari, H., Rezaei Zadeh, A., and Asgari, A. 2020. Effect of transplanting date and seedling growth stage on some agronomic characteristics and seed yield of rapeseed (Brassica napus L. ) In Kermanshah In Iran. Seed and Plant, 36(3), 301-315 (In Persian with English Summary).
Zeinalzadeh-Tabrizi, H., Jabbari, H., Parchami-Araghi, F. 2022. Effect of direct cultivation and transplantation on growth and seed yield of spring canola in different plant densities under delayed conditions in Moghan region. Journal of Crop Production, 15 (2): 137-160.
Zhou, X., Zhang, Y., Leng, S., Wang, Z., Gong, C., Zuo, Q., Yang, G. 2022. Uniconazole and adaptability of transplantations by enhancing the competition tolerance in a high sowing density of rapeseed blanket seedlings. Agronomy, 12: 2637.